ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ
- Η α-tocopherol είναι η πιο ενεργή μορφή βιταμίνη E στον άνθρωπο με ισχυρή αντιοξειδωτική δράση και περιέχεται σε πλήθος καλλυντικών
- Η βιταμίνη Ε όταν χρησιμοποιείται τοπικά απορροφάται ελάχιστα και η tocopherol acetate που περιέχεται στα καλλυντικά δε μετατρέπεται στην ενεργή α-tocopherol στο ανθρώπινο δέρμα
- Αβιταμίνωση βιταμίνης Ε είναι πολύ σπάνια στις ανεπτυγμένες χώρες, ενώ η λήψη μεγάλων δόσεων δεν έχει καρκινοπροστατευτική δράση αλλά αντίθετα αυξάνει την νοσηρότητα και θνησιμότητα
- Πειραματική χρήση tocopheryl polyethylene glycol succinate (TPGS) σε συνδυασμό με Minoxidil αύξησε την απορρόφηση του Minoxidil αλλά δεν είναι ακόμα διαθέσιμο εμπορικά.
Η βιταμίνη E είναι λιποδιαλυτή βιταμίνη, εμφανίζεται σε 8 διαφορετικές μορφές στη φύση (α,β,γ και δ τοκοφερόλες και α,β,γ και δ τοκοτριενόλες) και κάθε μορφή της έχει ξεχωριστή βιολογική δράση.
Βιταμίνη Ε & Δράσεις της
Η α-tocopherol είναι η πιο ενεργή μορφή της βιταμίνης E στον άνθρωπο, είναι ισχυρή αντιοξειδωτική ουσία και προστατεύει τα κύτταρα και ειδικά τα λιπίδια των κυτταρικών μεμβρανών από τις ελεύθερες ρίζες και από τα βλαβερά παράγωγα του κυτταρικού μεταβολισμού. Η βιταμίνη E ενδεχομένως προστατεύει από τον καρκίνο του προστάτη και τα καρδιαγγειακά νοσήματα όπως και βελτιώνει τη μικροκυκλοφορία. Οι πιο πρόσφατες ανακαλύψεις για τη δράση της βιταμίνης E αναφέρονται στον έλεγχο που ασκεί στην έκφραση κάποιων γονιδίων.
Τοπική χρήση βιταμίνη E
Η βιταμίνη Ε είναι από τα κυριότερα συστατικά των προϊόντων OTCs (over the counter) για την αντιμετώπιση της γήρανσης του δέρματος. Η βιταμίνη Ε όταν χρησιμοποιείται τοπικά, κατανέμεται κλιμακωτά στο δέρμα, με τα υψηλότερα επίπεδά της να εμφανίζονται στα βαθύτερα στρώματα του χορίου και τα μικρότερα επίπεδα στα επιφανειακά στρώματα. Εντούτοις, η συνολική απορρόφηση είναι ελάχιστη.
Η μορφή της βιταμίνης Ε στο εκάστοτε τοπικό σκεύασμα είναι σημαντική, καθότι έχει αποδειχθεί ότι η μορφή tocopherol acetate, που συχνά βρίσκεται σε τοπικά σκευάσματα, δεν μετατρέπεται στην ενεργή α-tocopherol στο ανθρώπινο δέρμα. Επίσης, σημαντικό ρόλο έχει αποδειχθεί ότι έχει και ο φορέας (carrier) της τοπικής βιταμίνης Ε και σκευάσματα με nanoparticles έχουν αναφερθεί να είναι αποτελεσματικά. Γενικά, όμως, η τοπική δράση της βιταμίνης Ε στο θέμα της αντιγήρανσης έχει μελετηθεί ελλιπώς, με λίγες μελέτες σε ανθρώπους, ενώ δεν υπάρχει μελέτη που να τη συνδέει με θετική ή άλλη επίδραση στην ανδρογενετική αλωπεκία, εκτός ίσως από το γεγονός ότι η βιταμίνη Ε in vitro έχει βρεθεί ότι αναστέλλει την Protein Kinase-C.
Μελέτες που έγιναν στα μέσα της δεκαετίας του ’80 σε πειραματόζωα υπό χημειοθεραπευτική αγωγή με doxorubicin δεν έδειξαν να προστατεύονται από την απώλεια τριχώματος με τη λήψη βιταμίνης E, αν και μετέπειτα μελέτη έδειξε αντίθετα αποτελέσματα. Επίσης, μελέτη των Hartman et al. σε 100 άνδρες που βρίσκονταν σε χρόνια αγωγή με per os α-tocopherol έδειξε πως προκάλεσε μείωση των κυκλοφορούντων ανδρογόνων στον ορό σε σχέση με την ομάδα ελέγχου. Τέλος, πρόσφατες μελέτες σε πειραματόζωα στα οποία έγινε εφαρμογή Minoxidil σε συνδυασμό με έκδοχο βιταμίνη E (tocopheryl polyethylene glycol succinate, TPGS) έδειξαν πως η προσθήκη του συγκεκριμένου εκδόχου αυξάνει την απορρόφηση του Minoxidil σε συγκέντρωση TPGS 2% και τη μειώνει σε συγκεντρώσεις μεγαλύτερες του 2%.
Πηγές στα τρόφιμα
Φυτικά έλαια, με κυριότερο το έλαιο από φύτρο σταριού, το ηλιέλαιο, τα αμύγδαλα, τα δημητριακά, αλλά και τα πράσινα λαχανικά είναι πλούσια σε βιταμίνη Ε.
Απαιτήσεις
Στους ενήλικους άνδρες η Συνιστώμενη Ημερήσια Δόση (RDA) βιταμίνη Ε είναι 15mg ή 22IU. Η δοσολογία αυτή αναφέρεται σε φυσικής προέλευσης α-tocopherol που είναι η πιο δραστική μορφή της βιταμίνης E. Αντίθετα από ότι συμβαίνει με άλλες βιταμίνες, η συνθετική βιταμίνη E που αναγράφεται ως dl-α-tocopherol είναι λιγότερο δραστική και κατά συνέπεια μεγαλύτερες ποσότητες είναι απαραίτητες. Η επαρκής πρόσληψη (AI) είναι 12mg και το ανώτερο ανεκτό επίπεδο πρόσληψης (UL) είναι 1.000mg. Η μέγιστη ανεκτή ημερήσια δοσολογία για ενήλικο άνδρα έχει ορισθεί στα 1.000mg (1.500IU) και αυτό επειδή η βιταμίνη Ε δρα και ως αντιπηκτικό και σε μεγάλες δόσεις μπορεί να προκαλέσει διαταραχές πήξης.
Αβιταμίνωση-Υπερβιταμίνωση βιταμίνης Ε
Αβιταμίνωση βιταμίνης Ε είναι πολύ σπάνια στις ανεπτυγμένες χώρες και εμφανίζεται μόνο σε περιπτώσεις δυσαπορρόφησης των λιπαρών.
Ο κίνδυνος υπερβιταμίνωσης βιταμίνης Ε είναι μικρός και έχει βρεθεί ότι λήψη βιταμίνης Ε σε δοσολογία 35 φορές μεγαλύτερη από τη συνιστώμενη για διάστημα 4 μηνών δε σχετίσθηκε με προβλήματα υγείας. Επίπεδα βιταμίνης Ε (d-α-τοκοφερόλης) υψηλότερα από 800mg έχουν περιστασιακά σχετιστεί με συμπτώματα και σημεία όπως κόπωση, ναυτία, ήπια γαστρεντερικά προβλήματα, ταχυπαλμία και παροδική αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Αυτά τα συμπτώματα είναι αναστρέψιμα με τη διακοπή της λήψης βιταμίνης Ε. Έπειτα από χορήγηση per os βιταμίνης E, εμφανίζεται σε μεγάλες συγκεντρώσεις στους σμηγματογόνους αδένες κυρίως του προσώπου και η δράση της -καθώς εκκρίνεται από τους αδένες- συνεισφέρει σημαντικά στη φωτοπροστασία του δέρματος.
Σύμφωνα όμως με την επικαιροποιημένη μεταανάλυση (2012) των Bjelakovic et al. υπό την αιγίδα της Cochrane Database που συνολικά συμπεριέλαβε 72 τυχαιοποιημένες μελέτες με συνολικά 296.707 συμμετέχοντες βρέθηκε πως η χρόνια λήψη βιταμίνη E αύξησε τη θνησιμότητα από 10,3% σε 12,0% σε υγιή άτομα και σε πάσχοντες από διάφορες ασθένειες (νόσους πεπτικού, καρδιαγγειακού, νευρικού, οφθαλμών, δέρματος, ρευματοειδείς, νεφρικές και ενδοκρινολογικές νόσους). Συνεπώς, η λήψη βιταμίνης E per os δεν είναι άμοιρη συνεπειών.
ΣΥΝΟΨΗ:
Η λήψη per os βιταμίνης E δεν έχει οποιαδήποτε γνωστή δράση στο τριχοθυλάκιο και στην ΑΑ, ενώ σχετίζεται με αρνητικές επιπτώσεις για την υγεία. Η τοπική χρήση της ως TPGS σε συνδυασμό με MTS, που ίσως θα είναι ενδιαφέρουσα, δεν είναι εμπορικά διαθέσιμη.
Πηγή: Αναστασάκης Κων/νος MD, PhD, “Ανδρογενετική Αλωπεκία απο το Α έως το Ω”, Συμπλήρωματα Διατροφής και Ανδρογενετική Αλωπεκία σελ. 381-383, Β’ Έκδοση, Εκδόσεις Ζεβελεκάκη, Αθήνα 2017
0
