Πύκνωση Μαλλιών: Τι πρέπει να γνωρίζετε

Η πύκνωση μαλλιών λόγω τριχόπτωσης και αραίωσης είναι κάτι που απασχολεί μεγάλο μέρος του ανδρικού, και όχι μόνο, πληθυσμού. Μάθετε περισσότερα για την πύκνωση μαλλιών ως μέτρος αντιμετώπισης της τριχόπτωσης.

Πύκνωση Μαλλιών: Βασικές έννοιες

• Σε πολλές περιπτώσεις ο χειρουργός μεταμόσχευσης μαλλιών καλείται να μεταμοσχεύσει FUs σε περιοχές που παρουσιάζουν αραιή τριχοφυΐα, με σκοπό να αυξήσει την εικόνα της κάλυψης.
• Η μεταμόσχευση τριχοθυλακίων στις περιοχές αυτές αποτελεί μια τεράστια πρόκληση για το χειρουργό και την ομάδα του, καθότι αποτελεί αξιωματική προϋπόθεση των σύγχρονων τεχνικών μεταμόσχευσης μαλλιών να διασώζεται κάθε βιώσιμο και αισθητικά σημαντικό τριχοθυλάκιο στη λήπτρια περιοχή.
• Πέραν από την προσπάθεια για όσο γίνεται λιγότερο τραυματική τεχνική, ο χειρουργός πρέπει να μπορεί να διακρίνει αν πράγματι υπάρχει ο απαραίτητος «ζωτικός χώρος» για μεταμόσχευση επιπλέον FUs ή αν τελικά θα προκαλέσει τέτοια βλάβη στα προϋπάρχοντα τριχοθυλάκια που το τελικό αποτέλεσμα θα είναι αισθητικά «αραιότερο» από πριν.

Τις περισσότερες φορές, τα άτομα που αναζητούν μεταμόσχευση εμφανίζουν τυπική τριχόπτωση και θέλουν να καλύψουν περιοχές του τριχωτού που είναι πλήρως αλωπεκικές. Υπάρχει όμως και ένα σημαντικό ποσοστό ασθενών που θα εμφανιστούν στο χειρουργό  με διάχυτη αραίωση (τύπου DUPA), άλλοι με αρχόμενη τριχόπτωση που εμφανίζουν κάποια αραιά αλλά όχι αλωπεκικά σημεία, αλλά και γυναίκες με τριχόπτωση, με τυπική διάχυτη αραίωση. Οι ασθενείς αυτοί έχουν ακούσει πως με την επονομαζόμενη «πύκνωση» θα μεταμοσχευθούν τριχοθυλάκια ανάμεσα στα αραιά μαλλιά τους και θα έχουν πάλι πυκνά μαλλιά. Καθότι τα μαλλιά τους στην επιφάνεια έχουν κενά μεταξύ τους, οι ασθενείς θεωρούν πως ανάμεσα στα κενά αυτά μπορεί να μεταμοσχευθούν επιπλέον τριχοθυλάκια και να πυκνώσει η περιοχή.

Στην πραγματικότητα, αυτό που θεωρούν οι ασθενείς με τριχόπτωση πως μπορεί να γίνει «τόσο απλά» είναι μια από τις σημαντικότερες προκλήσεις στη σύγχρονη μεταμόσχευση στα μαλλιά, διότι ο κίνδυνος να τραυματιστούν ανεπανόρθωτα τα υπάρχοντα τριχοθυλάκια στη λήπτρια περιοχή είναι σημαντικός. Η συμβολή των τριχοθυλακίων που έχουν παραμείνει στη λήπτρια περιοχή είναι τεράστια στην προσπάθεια του χειρουργού να δώσει τη βέλτιστη εικόνα και τα τριχοθυλάκια αυτά πρέπει να «προστατεύονται» με κάθε τρόπο. Στη σύγχρονη εποχή, την εποχή των αποτελεσματικών φαρμακευτικών αγωγών ενάντια στην τριχόπτωση, είναι σημαντικό να μη βλάπτεται ούτε ένα τριχοθυλάκιο στη λήπτρια περιοχή κατά την διαδικασία μεταμόσχευσης. Για το λόγο αυτό, είναι απαραίτητη η εξαιρετική προσοχή όταν κανείς επεμβαίνει σε λήπτρια περιοχή με εναπομένοντα τελικά και ενδιάμεσα τριχοθυλάκια.

Αραίωση και… πύκνωση μαλλιών

Αυτό που αναφέρει ο ασθενής ως «αραίωση» πρακτικά σημαίνει πως μπορεί να δει το δέρμα του τριχωτού ανάμεσα από τα μαλλιά που έχουν απομείνει. Το αισθητικό αποτέλεσμα της αραίωσης χωρίς εμφανή αλωπεκική περιοχή περιλαμβάνει κάποιο συνδυασμό από τα παρακάτω «φαινόμενα»:

1. Η τριχοθυλακιακή πυκνότητα (follicular density) παραμένει σχεδόν σταθερή, δηλαδή ο μέσος όρος των FUs/cm² παραμένει ≈100FUs/cm²
2. Υπολογίσιμη πυκνότητα (calculated density) πιθανόν μειώνεται, δηλαδή κάποια FUs έχουν πλέον λιγότερα τελικά τριχοθυλάκια από πριν, με αποτέλεσμα να μειώνεται και το hair density, δηλαδή ο αριθμός τελικών τριχών/cm²
3. Μειώνεται σημαντικά το hair mass, δηλαδή το άθροισμα των κάθετων διατομών (cross sections) των τριχών που εκφύονται/cm², καθότι κάποια από αυτά έχουν σμικρυνθεί.

Οι παράμετροι 1+2 σχετίζονται με την αμιγή τριχόπτωση (shedding) και ο παράγοντας 3 με το επονομαζόμενο thinning. Συνολικά και σε γενικές γραμμές, στα άτομα αυτά, ο αριθμός των FUs παραμένει σταθερός, ο αριθμός των τριχών μειώνεται ελάχιστα, ενώ οι τρίχες αδυνατίζουν σημαντικά, με τελικό αποτέλεσμα να μειώνεται το cosmetic coverage.

Πότε μπορούμε να τοποθετήσουμε FUs ανάμεσα σε υπάρχοντα μαλλιά

Σε κάθε σημείο της λήπτριας περιοχής με αραίωση, οι τρεις παραπάνω παράμετροι έχουν διαφορετική τιμή και αντίστοιχα καταστρώνεται η απόφαση της τοποθέτησης ή μη τοποθέτησης μοσχευμάτων, αλλά και η ακριβής διάταξη και πυκνότητα. Απαιτείται όμως μια συγκεκριμένη πυκνότητα μαλλιών ώστε η διαδικασία της μεταμόσχευσης μαλλιών να γίνει με ασφάλεια και συγχρόνως να δώσει μια αισθητικά σημαντική βελτίωση στη περιοχή, που να είναι ορατή από τον ασθενή. Γενικά, πρέπει να τηρούνται τα παρακάτω:

• Κάθε FU που μεταμοσχεύεται στη λήπτρια περιοχή χρειάζεται να εξασφαλίσει κάποιον ελάχιστο «ζωτικό χώρο» σε σχέση με τα προϋπάρχοντα FUs
• Κάθε προϋπάρχον FU στη λήπτρια περιοχή χρειάζεται να διατηρήσει κάποιον ελάχιστο «ζωτικό χώρο» σε σχέση με τα μεταμοσχευμένα FUs
• Ο «ζωτικός χώρος» αυτός πρέπει να είναι >1mm περιμετρικά του νοητού κέντρου του κάθε FU
• Οι διαδικασίες της μεταμόσχευσης μαλλιών πρέπει να μην τραυματίζουν τα ήδη υπάρχοντα τελικά και ενδιάμεσα τριχοθυλάκια, ενώ τα χνοώδη τριχοθυλάκια μπορούν να αγνοηθούν και να χρησιμεύσουν μόνο για αντιγραφή της γωνίας, της φοράς και της κατεύθυνσης των μοσχευμάτων.

Προκειμένου να επέμβουμε σε μια περιοχή χωρίς να προκαλέσουμε βλάβη στα ήδη υπάρχοντα τριχοθυλάκια, θα πρέπει η υπάρχουσα πυκνότητα της περιοχής αυτής να είναι <25 τελικά ή ενδιάμεσα FUs/cm², προκειμένου να έχουν ζωτικό χώρο και τα παλαιά και τα νέα τριχοθυλάκια.

Ο ζωτικός χώρος αυτός πρέπει να έχει περίμετρο ≥1mm από οποιοδήποτε ενδιάμεσο ή τελικό τριχοθυλάκιο.

Αν προσπαθήσει κανείς να τοποθετήσει 20FUs/cm² σε μια περιοχή που έχει ήδη 40FUs/cm² τα οποία όμως, λόγω της τριχόπτωσης, είναι πιο λεπτά από τα τελικά (ενδιάμεσα τριχοθυλάκια), το αποτέλεσμα θα είναι:

1. Θα καταστραφεί μεγάλος αριθμός ενδιάμεσων τριχοθυλακίων
2. Τα μεταμοσχευμένα τριχοθυλάκια θα αναπτυχθούν κανονικά.

Αποτέλεσμα: Μια περιοχή που πριν είχε πυκνά αλλά λεπτά μαλλιά τώρα θα έχει λιγότερα και πιο χονδρά, αλλά η απώλεια των παλαιών, λεπτών τριχών είναι τόσο έντονη που μπορεί να αφήσει τον ασθενή με εικόνα μικρότερης κάλυψης από την προεγχειρητική εικόνα. Επίσης, τα ενδιάμεσα αυτά τριχοθυλάκια θα μπορούσαν να ανταποκριθούν σε κάποια φαρμακευτική αγωγή και ο ασθενής να είχε αναβάλει για πολλά χρόνια τη μεταμόσχευση τριχοθυλακίων ή να είχε υποβληθεί σε μικρότερη συνεδρία μεταμόσχευσης μαλλιών.

Αυτό δυστυχώς είναι ένα πρόβλημα που αναφέρεται εξαιρετικά συχνά σε περιστατικά που ανέλαβαν άπειροι χειρουργοί, με αποτέλεσμα οι ασθενείς που εμφάνισαν αυτά τα αποτελέσματα να δυσφημούν δικαίως τον ιατρό και αδίκως τον κλάδο της μεταμόσχευσης μαλλιών.

Πρέπει να τονιστεί πως η τεχνική «πύκνωσης μαλλιών» απαιτεί μεγάλη εμπειρία και δεν πρέπει να δοκιμάζεται από άπειρους χειρουργούς. Πριν αναφερθούμε σε τεχνικές «διάσωσης» των προϋπαρχόντων τριχοθυλακίων στη δότρια περιοχή, θα πρέπει να έχει εξασφαλιστεί η σωστή διάγνωση της λήπτριας περιοχής, δηλαδή αν η πυκνότητά της είναι <25 FUs/cm².

H σημαντικότερη παράμετρος που πρέπει να εξασφαλιστεί σε κάθε περίπτωση είναι η ατραυματική τοποθέτηση των μοσχευμάτων στη λήπτρια περιοχή. To βιντεο-μικροσκόπιο Proscope® HR2 είναι το καλύτερο Value-for-money εργαλείο προκειμένου ο χειρουργός να ελέγξει τα χαρακτηριστικά των τριχών στη λήπτρια περιοχή. Μπορεί να φωτογραφίσει με υψηλότατη ανάλυση 1600Χ1200pixels και συμπεριλαμβάνει και πρόγραμμα μέτρησης διαστάσεων που μπορεί να μετρήσει τη διάμετρο των τριχών προκειμένου να γνωρίζει με ακρίβεια ο χειρουργός τι ποσοστό των τριχοθυλακίων είναι τελικά και ενδιάμεσα, καθότι όπως αναφέρθηκε, τα χνοώδη δεν λαμβάνονται υπ’ όψιν στην εκτίμηση.

Πύκνωση Μαλλιών: Τεχνικές για την καλύτερη επιβίωση των προϋπαρχόντων τριχοθυλακίων στη λήπτρια περιοχή

Εκτός από τη διατήρηση του αναγκαίου «περιμετρικού ζωτικού χώρου», τα τριχοθυλάκια που έχουν παραμείνει στη λήπτρια περιοχή θα πρέπει να προστατευθούν από:

1. Τον άμεσο τραυματισμό από το εργαλείο δημιουργίας υποδοχών
2. Από τη βλάβη που μπορεί να δημιουργήσει το εργαλείο στο υποδόριο μικρο-αγγειακό δίκτυο
3. Το γενικότερο τραυματισμό της λήπτριας περιοχής που θα προκαλέσει την έκκριση φλεγμονωδών μορίων (stress factors) στο μικρο-περιβάλλον των τριχoθυλακίων.

Ήδη από το 2001, ο Brandy δημοσίευσε την τεχνική του για τη δημιουργία υποδοχών σε περιοχές με προϋπάρχοντα τριχοθυλάκια. Η τεχνική του Brandy απαιτούσε τη χρήση μεγέθυνσης Χ 2,5-3,5 και ισχυρό φωτισμό Xenon και απέδειξε σταθερά σημαντικά υψηλότερη επιβίωση των τριχοθυλακίων και σημαντικά μικρότερο ποσοστό telogen effluvium.5 Ο Brandy αναφέρει πως η μεγέθυνση Χ2,5-3,5 δημιουργεί ενστικτωδώς την επιθυμία για πιο λεπτούς χειρισμούς των μοσχευμάτων και είναι απαραίτητο να συνδυάζεται πάντοτε με ισχυρό Xenon φωτισμό και πλέον η τεχνική του εφαρμόζεται από όλους τους ευσυνείδητους χειρουργούς μεταμόσχευσης τριχοθυλακίων. Επιπλέον τεχνικές λεπτομέρειες για την προστασία των προϋπαρχόντων τριχοθυλακίων είναι οι εξής7:

1. Μεγάλη προσοχή ώστε οι υποδοχές να είναι ανάμεσα από τα υπάρχοντα μαλλιά και να μην τα τραυματίζουν
2. Χρήση όσο το δυνατόν μικρότερων εργαλείων δημιουργίας υποδοχών, κατά προτίμηση micro-blades
3. Δημιουργία ρηχών (<3-3,5mm) και «στενών» (<1mm) υποδοχών προκειμένου να προστατευτεί το βαθύτερο αγγειακό δίκτυο
4. Οι υποδοχές πρέπει να ακολουθούν τη γωνία και τη φορά των προϋπαρχόντων τριχών
5. Επίτευξη χαμηλής πυκνότητας <20FUs/cm² και μεταμόσχευση μικρού αριθμού μοσχευμάτων σε κάθε συνεδρία προκειμένου να περιοριστεί το μετεγχειρητικό οίδημα και η έκκριση φλεγμονωδών παραγόντων αλλά και να μπορέσει να ανταποκριθεί τροφικά η περιοχή 6. Χρήση άφθονης tumescent αναισθησίας, που θα περιέχει methylprednisolone ή triamcinolone
6. Xαμηλή συγκέντρωση αναισθητικού και αδρεναλίνης 1:200,000-1:600,000, αν και η συγκεκριμένη παράμετρος αποτελεί θέμα διαφωνίας κατά πόσο είναι απαραίτητη
7. Η λήπτρια περιοχή πρέπει να κουρευτεί σε μήκος 1-2mm προκειμένου να είναι ορατή η γωνία και η φορά τον προϋπαρχόντων τριχών
8. Η χρήση Minoxidil και Finasteride πριν και μετά την εμφύτευση μαλλιών έχει αναφερθεί να μειώνει την απώλεια μαλλιών της λήπτριας περιοχής μετά τη μεταμόσχευση μαλλιών. Με τις παραπάνω τεχνικές, είναι δυνατόν να «πυκνώσει» η λήπτρια περιοχή με ασφάλεια. Σε κάθε περίπτωση όμως ο ασθενής πρέπει να γνωρίζει τους περιορισμούς της «πύκνωσης μαλλιών» όπως και τις απρόβλεπτες επιπλοκές, που παρά την άριστη χειρουργική τεχνική, πιθανόν να οδηγήσουν σε αραιότερη εικόνα από την προεγχειρητική.

Γράφει ο Dr. Κωνσταντίνος Αναστασάκης